เมื่อ นายอาคม พิชญา, อดีตรัฐมนตรีกระทรวงดิจิทัลอีคอมเมิร์ซ กล่าวในแถลงข่าวว่าเครือข่ายสแกมเมอร์ได้ย้ายฐานการดำเนินงานจากเมียนมามายังกัมพูชาอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่สิบถึงยี่สิบสถานที่ หลังจากที่รัฐบาลเพื่อไทยเร่งปราบปรามอย่าง "จริงจัง" ในช่วงต้นปี 2022 ทำให้ผู้ร้ายต้องหาที่หลบซ่อนใหม่ สแกมเมอร์ เหล่านี้ไม่ได้แค่เปลี่ยนที่ตั้ง แต่เปลี่ยนกลยุทธ์การสรรหาตัวหลอกให้เป็นแรงงานต่างชาติที่หลงเชื่อโฆษณางานที่ดีในต่างแดน
พื้นฐานการย้ายฐานของเครือข่ายสแกมเมอร์
การเคลื่อนย้ายของเครือข่ายเริ่มตั้งแต่การปฏิบัติการ Operation Safe Thailand ของรัฐบาลไทย ที่มุ่งเน้นการปิดศูนย์สแกมเมอร์ในเขตชายแดนเมียนมาประมาณ 30 แห่ง ความกดดันทำให้แก๊งจีน‑ไทย‑ลาวหันไปใช้พอร์ตการทำงานในเขตชายแดนกัมพูชา แถบศูนย์วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (Science and Technology Park) ของเมืองสีหนุวิลล์ (Sihanoukville)
รายละเอียดการดำเนินงานในกัมพูชา
ศูนย์ดำเนินการหลักในกัมพูชาถูกควบคุมโดย นายเจิน จื่อ, ชื่อเล่น Vincent, ผู้ลี้ภัยจากอินเทอร์โพล ที่ได้รับยศ อ็อกนะ (Oknha) จากอดีตนายกรัฐมนตรีฮุน เซิน ผู้เคยให้การสนับสนุนด้านทรัพย์สินและอำนาจเมือง
ด้านการจัดการเชิงธุรกิจ นายเชน ซิ่วหลิง, หรือ Karen Chen, สัญชาติสิงคโปร์ ดูแลบริษัทในเครือ Prince Holding Group ที่จดทะเบียนในสิงคโปร์และมีสาขาในมอริเชียส, ไต้หวัน, ฮ่องกง, ปาเลา, ลาว, British Virgin Islands และ Cayman Islands ทั้งหมดเก้าทำเนียบ
ในระดับปฏิบัติการภาคพื้นดิน ผู้ดูแลอาคารศูนย์สแกมเมอร์คือ หนูโจว จงเจียว (Zhu Zhongbiao) ผู้ดำรงตำแหน่งผู้บริหารของบริษัทอสังหาริมทรัพย์กัมพูชา ส่วน หลี่บอ (Lei Bo) รับผิดชอบการจัดการอาคารภายใต้ชื่อปลอม “สวนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี” ซึ่งถูกใช้เป็นหน้ากากเพื่อรับสมัครแรงงานออนไลน์
การตอบสนองของรัฐบาลไทยและนานาชาติ
นายอนุทิน ชาญวีรกูล นายอนุทิน ชาญวีรกูล, รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีกระทรวงมหาดไทย ได้รับแรงกดดันจากสหรัฐอเมริกาและเกาหลีใต้ให้เร่งดำเนินการ ทั้งสองประเทศส่งจดหมายเตือนและเรียกร้องให้ไทยตั้งศูนย์ปฏิบัติการพิเศษ “Su…” เพื่อประสานงานกับหน่วยงานต่อต้านขยะมนุษย์ทราฟฟิกของกัมพูชาและอินเทอร์โพล
ในเดือนตุลาคม 2025 แผนกพิเศษของเกาหลีใต้บินไปยังกรุงพนมเปญเพื่อเจรจากับนายฮุน มานัต นายฮุน มานัต, นายกรัฐมนตรีกัมพูชา เกี่ยวกับการช่วยเหลือพลเมืองเกาหลีใต้ที่ติดอยู่ในศูนย์สแกมเมอร์ ทั้งนี้เกาหลีใต้ได้เปิดเผยว่าจำนวนพลเมืองที่ถูกกักขังและบังคับทำงานเกิน 1,200 คนตั้งแต่ปี 2023
ผลกระทบและการวิเคราะห์ผู้เชี่ยวชาญ
ตามรายงานของสหรัฐฯ ในปี 2024 พบว่ามีผู้เสียหายจากการหลอกลวงในกัมพูชาเกิน 5,000 คน รวมมูลค่าการสูญเสียกว่า 500 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี โดยผู้เสียหายส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 18‑35 ปี มาจากจีน, เวียดนามและมาเลเซีย
ผู้เชี่ยวชาญด้านอาชญากรรมไซเบอร์จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ระบุว่าเครือข่ายเหล่านี้ใช้ "แอปพลิเคชันโซเชียล" เพื่อสรรหาผู้เยาว์วัย ดึงดูดด้วยสัญญางาน “ระดับโลก” แล้วบังคับให้ทำงานในศูนย์ที่ตั้งอยู่ในอาคารโกดังเก่าในเมืองสีหนุวิลล์ ซึ่งโครงสร้างอาคารหลายแห่งเป็นที่ว่างเปล่า จึงทำให้การตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นทำได้ยาก
แนวโน้มและขั้นตอนต่อไป
ตามแผนของศูนย์ปฏิบัติการพิเศษ “Su…” ที่ประกาศเมื่อกลางเดือนตุลาคม 2025 จะทำการตรวจสอบศูนย์สแกมเมอร์ทั้งหมดในกัมพูชาให้เสร็จสิ้นก่อนสิ้นปี 2025 พร้อมส่งผลลัพธ์ให้กับ INTERPOL และหน่วยงานของสหรัฐฯ เพื่อดำเนินคดีต่อผู้กระทำความผิดระดับสูง
นอกจากนี้ รัฐบาลไทยกำลังพิจารณาจะเปิดกฎระเบียบใหม่เพื่อบังคับให้บริษัทที่รับสมัครแรงงานออนไลน์ต้องเปิดเผยข้อมูลเจ้าของและแหล่งทุนอย่างโปร่งใส เพื่อตัดช่องทางการลักลอบอพยพแรงงานไปยังศูนย์สแกมเมอร์ในต่างประเทศ
สรุปข้อมูลสำคัญ
- เครือข่ายสแกมเมอร์ย้ายฐานจากเมียนมาไปกัมพูชาอย่างน้อย 10‑20 แห่ง
- ผู้จัดการหลักคือ นายเจิน จื่อ (Vincent) ที่ได้รับยศอ็อกนะจากฮุน เซิน
- Prince Holding Group จัดการเงินทุนและบริษัทใน 9 เขตอำนาจศาล
- ผู้เสียหายต่างชาติ >5,000 คน, การสูญเสีย >500 ล้านดอลลาร์ต่อปี
- ศูนย์ปฏิบัติการพิเศษ “Su…” จะดำเนินการตรวจสอบก่อน 31 ธันวาคม 2025
คำถามที่พบบ่อย
ทำไมสแกมเมอร์ถึงย้ายฐานจากเมียนมามากัมพูชา?
การปราบปรามของรัฐบาลเพื่อไทยที่เริ่มตั้งแต่ปี 2022 ทำให้หลายศูนย์ในเมียนมาถูกปิด ผู้กระทำจึงหาที่หลบซ่อนในกัมพูชา ซึ่งมีการควบคุมกฎหมายเกี่ยวกับแรงงานและการตรวจสอบค่อนข้างอ่อน ทำให้การตั้งฐานใหม่เป็นเรื่องง่าย
ใครเป็นผู้บังคับการศูนย์สแกมเมอร์ในสีหนุวิลล์?
นายเจิน จื่อ (Vincent) มีบทบาทเป็นหัวหน้าฝ่ายดำเนินงานหลัก เขาได้รับยศอ็อกนะจากอดีตนายกรัฐมนตรีฮุน เซิน ส่วนนายเชน ซิ่วหลิง (Karen Chen) จากสิงคโปร์จัดการบริษัทในเครือ Prince Holding Group ที่เป็นแหล่งเงินทุนและโครงสร้างบริษัทหลายแห่ง
รัฐบาลไทยทำอย่างไรต่อสถานการณ์นี้?
รัฐบาลได้ตั้งศูนย์ปฏิบัติการพิเศษ “Su…” เพื่อประสานงานกับกม.กัมพูชา, INTERPOL และหน่วยงานระหว่างประเทศอื่น ๆ ทำการตรวจสอบที่ตั้งทั้งหมดและมุ่งเน้นการบังคับใช้กฎหมายใหม่เรื่องการรับสมัครแรงงานออนไลน์
สแกมเมอร์ในกัมพูชามีผลกระทบต่อเศรษฐกิจของภูมิภาคอย่างไร?
การหลอกลวงทำให้ผู้เสียหายสูญเสียเงินรวมกว่า 500 ล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี ส่งผลกระทบต่อการส่งเงินของแรงงานข้ามชาติและทำให้ความเชื่อมั่นต่อการลงทุนในอุตสาหกรรมดิจิทัลของภูมิภาคตกต่ำ
ผู้เชี่ยวชาญแนะนำวิธีป้องกันตัวเองจากสแกมเมอร์อย่างไร?
ตรวจสอบข้อมูลนายจ้างอย่างละเอียด อย่าให้ข้อมูลส่วนบุคคลหรือธนาคารโดยไม่ได้รับการยืนยันจากแหล่งที่เชื่อถือได้ และหากมีการขอให้เดินทางไปทำงานในต่างประเทศให้สอบถามสถานทูตหรือหน่วยงานแรงงานก่อน
